Eigenaarschap in de Waardeketen

In iedere samenwerking komen spanningen voor. Vaak wijzen we naar de ander als bron van het probleem: zij hebben het fout gedaan, hij is de veroorzaker van de ellende. En eerlijk is eerlijk: anderen wijzen net zo goed naar ons. Toch leert ervaring dat, wanneer je een conflict zorgvuldig afpelt, de kern zelden een kwaadwillige intentie is. Meestal gaat het om iets anders: een verschil in opvatting, een verschil in verwachting, of simpelweg een andere perceptie van dezelfde situatie.

Het vraagt volwassenheid om in zulke situaties te handelen vanuit een eenvoudig maar krachtig principe: laat bij de ander wat van de ander is, en bij jezelf wat van jou is. Daarmee verschuift het gesprek van schuld naar verantwoordelijkheid. In plaats van aannames over intenties, ontstaat ruimte om te onderzoeken: wat maakt dat ons beeld verschillend is? Welke aannames sturen ons denken?

Dit principe krijgt extra gewicht in het perspectief van de waardeketen. Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Als één partij zich onttrekt aan eigenaarschap of de schuld doorschuift, verzwakt de hele keten. De waarde die we beloven aan de eindgebruiker komt niet tot stand door individuele prestaties, maar door onderlinge afhankelijkheid. Samenwerken in een waardeketen vraagt dus om dubbel bewustzijn: wat is mijn verantwoordelijkheid, en wat heb ik van de ander nodig om samen de belofte waar te maken?

Het vraagt psychologische veiligheid om dit gesprek te voeren. Die veiligheid ontstaat niet vanzelf; ze wortelt in heldere structuren, rollen en verantwoordelijkheden. Wanneer onduidelijk is wie waarvoor verantwoordelijk is, groeit niet alleen frustratie maar ook de neiging tot defensie en het afschuiven van schuld. Governance moet hier niet als controlemachine optreden, maar als ontwerper van kaders die eigenaarschap mogelijk maken en samenwerking versterken, horizontaal tussen ketenpartners en verticaal tussen strategie en uitvoering.

Agile- en SAFe-rituelen zoals PI Planning en Inspect & Adapt bieden een krachtig platform om deze principes toe te passen. Niet door te blijven hangen in wie heeft het gedaan?, maar door samen te onderzoeken: waar ontstond de ruis, welk effect had dat op de flow, en wat doen we nu om de waardeketen sterker te maken? Covey zegt: vertrouwen groeit met duidelijkheid en wederkerigheid. Dat betekent: helder wat van mij is, helder wat van jou is, en gedeeld zicht op ons gezamenlijke doel: waarde leveren.

Door eigenaarschap te nemen voor wat van jou is, je keuzes, je gedrag, je bijdrage, en te respecteren wat van de ander is ontstaat ruimte voor dialoog. Dan gaat energie niet meer naar verdedigen of beschuldigen, maar naar het versterken van de keten als geheel. Want uiteindelijk is ons succes niet groter dan de samenwerking die het draagt.